Bouwen aan een kindvriendelijk Wuustwezel

Kinderen staan centraal in het beleid

Een kindvriendelijke gemeente:

• Heeft een breed draagvlak om op lange termijn te werken aan kindvriendelijkheid;
• Zet de participatie van kinderen en jongeren centraal;
• Baseert haar beleid op een analyse van alle beleidsdomeinen met raakvlakken met de leefwereld van kinderen en jongeren;
• Gaat in interactie met andere belanghebbenden;
• Zorgt voor een strategische verankering van haar keuze voor een kindvriendelijk beleid. 

Het lokaal bestuur Wuustwezel wil kinderen en jongeren centraal zetten in het beleid en hen er actief aan laten participeren. Als we kinderen en jongeren op jonge leeftijd mee betrekken in ons beleid, zullen zij in hun latere leven ook betrokken burgers worden.

“Ruimte om te leven”, zo luidt de slogan van Wuustwezel. Het lokaal bestuur wil letterlijk en figuurlijk ruimte geven aan kinderen en jongeren om zichzelf te zijn, zich veilig te voelen en om actief deel te nemen aan het beleid. We baseren ons op deze pijlers: ruimte om te bewegen, ruimte om zichzelf te zijn, ruimte om te participeren en ruimte om te (be)spreken.

We geven kinderen en jongeren zo fysiek en mentaal de ruimte om overal te mogen komen, om zich goed te voelen, om actief deel te nemen aan het beleid en om zelf mee te schrijven aan het verhaal van een kindvriendelijk Wuustwezel. Alle acties en andere initiatieven toetsen we af aan hun impact op de leefwereld van kinderen en jongeren. Kinderen en jongeren zijn de basisgedachte in elk project en elk thema dat opgestart wordt. Daarnaast staan ook de kinderrechten centraal. Alle diensten en het bestuur zijn op de hoogte van die rechten en verweven ze in hun beleid.

Kindvriendelijk Wuustwezel: het volledige traject

In een eerste fase van het traject werd onderzocht hoe kindvriendelijk Wuustwezel al is. Er werden vragenlijsten voor kinderen, jongeren en volwassenen opgesteld, data-analyses gemaakt en aansluitend focusgroepen georganiseerd met gemeentediensten, de jeugdraad, jongeren en het middenveld.

Op basis van de verzamelde informatie werd een samenvattend rapport opgesteld waaruit drie prioriteiten werden vastgelegd:

• Jeugdruimtebeleid: Er zijn voldoende kwaliteitsvolle, aantrekkelijke en bereikbare plekken in Wuustwezel om te spelen, rond te hangen en elkaar te ontmoeten, zowel binnen als buiten. Het zijn plekken waar iedereen zich goed voelt.
• Gecoördineerd hulpverleningsaanbod: Kinderen en jongeren kunnen terecht bij diverse hulpverleningsorganisaties in Wuustwezel, zowel fysiek als digitaal. Ze zijn op de hoogte van deze organisaties en hun aanbod en vinden vlot de weg er naartoe, net zoals hun ouders, leerkrachten en andere betrokkenen.
• Echte betrokkenheid: Kinderen en jongeren nemen actief deel aan het beleid van de gemeente en/of hun school en geven hun ideeën en mening over thema's die raken aan hun leefwereld. Ze zijn en blijven op de hoogte van wat er met hun ideeën en meningen wordt gedaan.

Deze drie prioriteiten werden daarna verder uitgediept in een belevingsonderzoek bij kinderen en jongeren. Van april tot oktober 2021 gingen we in gesprek met honderden kleuters, kinderen en jongeren uit onze gemeente. In die gesprekken vertelden zij hoe zij die drie thema's beleven in Wuustwezel. Al hun antwoorden werden verzameld in een rapport.

De resultaten uit het rapport (en dus de aanbevelingen van kinderen en jongeren) werden vervolgens besproken met de verschillende gemeentediensten. Zo werd er een visie en een strategie ontwikkeld voor een kindvriendelijk Wuustwezel en de acties die daaraan verbonden zijn. Het volledige portfolio werd medio 2022 ingediend bij de jury, in september volgde een verdediging bij Bataljong vzw en de stuurgroep. 

Midden oktober werd de jeugddienst op de hoogte gebracht van het goede nieuws: Wuustwezel mag zich vanaf 14 november een van de 34 kindvriendelijke Vlaamse steden en gemeenten noemen. De jury oordeelde dat het potentieel aanwezig is in onze gemeente om lokaal een sterk kindvriendelijk verhaal te schrijven.

Willy Wezel helpt kinderen participeren

Alle lagere scholen in Wuustwezel ontvingen in september-oktober 2023 elk een Willy Wezel-brievenbus van het lokaal bestuur. Via die brievenbussen kunnen kinderen hun vragen, opmerkingen of dromen opsturen naar de burgemeester en het bestuur. 

Het lokaal bestuur vindt het belangrijk dat kinderen en jongeren hun stem kunnen laten horen. Als zij op jonge leeftijd al mee participeren, hopen we samen naar een gemeente te kunnen werken waar voor jong en oud ruimte is om te (be)spreken. Willy Wezel, de mascotte van kindvriendelijk Wuustwezel, geeft kinderen de kans om zelf hun ideeën, vragen, klachten, mening, enz. door te geven aan de gemeente.

We proberen Willy Wezel zo breed mogelijk in beeld te brengen bij de kinderen in Wuustwezel. Zo komt hij steeds terug in het gemeentelijk infoblad W-tje dankzij onze jeugdredactie, en zal hij nu dus ook elke schooldag zichtbaar zijn in alle lagere scholen in Wuustwezel. Zo herinneren we de kinderen er elke dag opnieuw aan dat ook zij een stem hebben in onze gemeente.

Bij het leveren van de eerste Willy Wezel-brievenbussen kregen we meteen enthousiaste reacties van leerlingen en schoolpersoneel. Kinderen herkennen Willy Wezel al en weten waarvoor hij staat. De eerste stappen zijn dus gezet om kinderen attent te maken op het feit dat zij kunnen wegen op het beleid hier in Wuustwezel. Met projecten als deze proberen we dit nog meer uit te dragen.

Wie iets wil melden aan het lokaal bestuur, kinderen én volwassenen, kan dat trouwens ook steeds doen via de grote witte brievenbussen die je vindt aan het gemeentehuis, aan het Schoolhuis in Gooreind en aan het Wijkhuis in Loenhout. 

In Wuustwezel gaan wij voor Kindvriendelijk wonen!

Als Kindvriendelijke gemeente willen we zorgen dat ook onze jongste inwoners ruimte hebben om te (be)leven. Om deze doelstelling in de toekomst te blijven garanderen, formuleerden we “de 6 principes voor Kindvriendelijk wonen in Wuustwezel”. De principes vormen een stapsteen om de kindvriendelijke blik door te trekken naar de ruimte die de formele kind- en jeugdruimte (bv. speel- en sportterreinen) overstijgt.

Deze principes zijn het resultaat van een samenwerking tussen de experten binnen de eigen organisatie, en zijn daarnaast ook een voortvloeisel van onderzoeken en de participatie tijdens het traject naar het label Kindvriendelijke gemeente. Het lokaal bestuur zal deze in de toekomst meegeven aan projectontwikkelaars die zich engageren in onze gemeente.

Gebundeld in een overzichtelijk document krijgen projectontwikkelaars een kader mee van het beeld dat het lokaal bestuur wil uitdragen. Op die manier kan er aandacht gevestigd worden op de leefbaarheid en het trage, groene karakter in onze gemeente. Het is een middel om te tonen waar Wuustwezel als Kindvriendelijke gemeente belang aan hecht. De principes vormen in dat opzicht een hefboom om het gesprek aan te gaan tussen projectontwikkelaars en het lokaal bestuur om die leefbaarheid te blijven garanderen. Daarnaast is het ook een instrument om de participatiereflex met kinderen en jongeren breder door te trekken naar ruimtelijke projecten.

Een leefomgeving op maat van kinderen

Kinderen en jongeren hebben het recht om te spelen, te bewegen en zelf op ontdekking te gaan. Een omgeving die kindvriendelijk is, helpt hen om fysiek en sociaal te ontwikkelen, zorgt voor creativiteit en geeft een gevoel van veiligheid. Het lokaal bestuur Wuustwezel erkent het belang daarvan en zet zich in om een omgeving te creëren waar jonge inwoners zich vrij kunnen bewegen. Daarom werkt de jeugddienst aan een speelweefselplan. Dit plan moet zorgen voor meer speelmogelijkheden, zodat kinderen zorgeloos kunnen spelen in hun eigen omgeving.

Wat is een speelweefselplan?

Het speelweefselplan brengt in kaart hoe we de openbare ruimte beter kunnen afstemmen op de behoeften van kinderen en jongeren. Het is een verbinding van veilige en bereikbare routes die ervoor zorgen dat bestaande en nieuwe speelplekken met elkaar worden verbonden. Hierdoor kunnen kinderen zelfstandig en zonder zorgen op pad gaan.

Door rekening te houden met mobiliteit, natuur en de wensen van kinderen en jongeren, bouwt het lokaal bestuur aan een omgeving waar buitenspelen vanzelfsprekend is.

De eerste stap

Samen met de vzw Kind & Samenleving werkt de jeugddienst momenteel volop aan een speelweefselplan. Daarmee wil het inzetten op een langetermijnvisie voor een kindvriendelijke publieke ruimte en autonome mobiliteit. Daarnaast bevat het ook een concreet actieplan om op korte termijn werk te maken van een betere beleving en ruimtegebruik van (jonge) bewoners.

Eerst wordt Wuustwezel-centrum onder de loep genomen. Later zullen ook Braken, Sterbos, Loenhout en Gooreind onderzocht worden. 

Kinderen geven hun mening

Het opstellen van het speelweefselplan gebeurt niet zomaar in één keer, maar in verschillendefasen. Eerst wordt een omgevingsanalyse uitgevoerd waarbij er gekeken wordt welke speelplekken al aanwezig zijn en of deze wel veilig bereikbaar zijn voor de kinderen en jongeren. 

Zo fietste Kind & Samenleving met de jeugddienst door de gemeente om de speelplekken en paden te ontdekken. Daarnaast bestudeerden ze enkele documenten om de openbare ruimte en de visie van het lokaal bestuur verder in kaart te brengen. Uiteindelijk waren er ook inspraakmomenten bij verschillende scholen waarbij kinderen hun mening konden geven. 

Zo ging de jeugddienst samen met Kind & Samenleving naar klassen in VBS Triangel en gemeenteschool De Wissel om kinderen te bevragen over hun beleving van de publieke ruimte in Wuustwezel. Weer een mooi voorbeeld van participatie in de praktijk. 

Analyse van de huidige situatie

Op basis van alle input, zowel van de betrokken diensten als van de kinderen zelf, zal Kind & Samenleving de huidige situatie van het speelweefsel in Wuustwezel in kaart brengen en voorstellen doen voor mogelijke verbeteringen. Het lokaal bestuur geeft met dit project letterlijk en figuurlijk ruimte aan kinderen en jongeren om zichzelf te zijn, zich veilig te voelen en om actief deel te nemen aan het beleid.

In mei zal het speelweefselplan voltooid zijn en kunnen we aan de slag met de resultaten, op tijd om ze nog mee op te nemen in de doelstellingen van het meerjarenplan.